Ο Κανονισμός 1169/2011/ΕΕ, που ενοποιεί τις δύο Οδηγίες (2000/13/ΕΚ & 90/496/ΕΟΚ) σε μια νομοθεσία αρχίζει να εφαρμόζεται υποχρεωτικά από την 13η Δεκεμβρίου 2014.

Ο Κανονισμός αφορά την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές και θεσπίζει τις γενικές αρχές, τις απαιτήσεις και τις υποχρεώσεις που διέπουν τις πληροφορίες για τα τρόφιμα και ειδικότερα τη γενική και διατροφική επισήμανση, με σκοπό να βελτιωθούν τα επίπεδα πληροφόρησης και προστασίας των καταναλωτών της Ένωσης.

Εφαρμόζεται από τους υπευθύνους επιχειρήσεων τροφίμων και ισχύει για όλα τα τρόφιμα που προορίζονται για τον τελικό καταναλωτή, περιλαμβανομένων των τροφίμων που διατίθενται από τις μονάδες ομαδικής εστίασης.

Με τον Κανονισμό επιδιώκεται η προστασία της υγείας και των συμφερόντων των καταναλωτών.

Θα απαιτείται, επίσης, η αναγραφή συγκεκριμένων πληροφοριών –υποχρεωτικές ενδείξεις- στις ετικέτες των προσυσκευασμένων προϊόντων (διατροφική δήλωση).

Ευθύνες του υπευθύνου επιχείρησης

Ο υπεύθυνος επιχείρησης είναι αρμόδιος για την παροχή πληροφοριών σχετικά με τα τρόφιμα. Πρέπει να μεριμνά για την παρουσία και την ακρίβεια των πληροφοριών σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα τρόφιμα και τις απαιτήσεις των σχετικών εθνικών διατάξεων.

Όταν τα τρόφιμα είναι προσυσκευασμένα, οι υποχρεωτικές πληροφορίες για τα τρόφιμα πρέπει να αναγράφονται απευθείας στην προσυσκευασία ή σε ετικέτα συνδεδεμένη σ’ αυτήν.

Όταν τα τρόφιμα δεν είναι προσυσκευασμένα, οι υποχρεωτικές πληροφορίες πρέπει να διαβιβάζονται στον υπεύθυνο επιχείρησης τροφίμων που παραλαμβάνει αυτά τα τρόφιμα, έτσι ώστε να καταστήσει εφικτή την παροχή τους στον τελικό καταναλωτή, όταν απαιτείται.

Υποχρεωτικές ενδείξεις

Οι υποχρεωτικές ενδείξεις πρέπει να είναι εύκολα κατανοητές και ορατές, ευανάγνωστες και, ανάλογα με την περίπτωση, ανεξίτηλες. Το ύψος των «x» χαρακτήρων πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,2 mm (με εξαίρεση τις συσκευασίες ή τους περιέκτες μικρών διαστάσεων).

Οι υποχρεωτικές ενδείξεις αφορούν:

• το όνομα ή την εμπορική επωνυμία και την διεύθυνση του υπευθύνου επιχείρησης τροφίμων ή του εισαγωγέα

• τη χώρα καταγωγής ή τον τόπο προέλευσης για ορισμένα είδη κρέατος, το γάλα, ή όταν η μη αναγραφή τους ενδέχεται να παραπλανήσει τον καταναλωτή

• οδηγίες χρήσης, εφόσον η παράλειψή τους θα δυσχέραινε τη σωστή χρήση του τροφίμου

• για τα ποτά με περιεκτικότητα σε αιθυλική αλκοόλη μεγαλύτερη από 1,2 % κατ’ όγκον, η αναγραφή του αποκτηθέντος κατ’ όγκον αλκοολικού τίτλου

• διατροφική δήλωση.

Οι υποχρεωτικές ενδείξεις που αφορούν την ονομασία, την καθαρή ποσότητα και τον κατ’ όγκον αλκοολικό τίτλο εμφανίζονται στο ίδιο οπτικό πεδίο.

Οι υποχρεωτικές ενδείξεις πρέπει να εμφανίζονται σε γλώσσα που είναι εύκολα κατανοητή από τον καταναλωτή και, στην ανάγκη, σε περισσότερες γλώσσες.

Παράλειψη ορισμένων υποχρεωτικών ενδείξεων

Ειδικές διατάξεις έχουν προβλεφθεί για:

• τις γυάλινες φιάλες οι οποίες πρόκειται να επαναχρησιμοποιηθούν

• τις συσκευασίες μικρών διαστάσεων

• τη διατροφική επισήμανση των τροφίμων που απαριθμούνται στο παράρτημα V

• τα ποτά με περιεκτικότητα σε αιθυλική αλκοόλη μεγαλύτερη από 1,2 % κατ’ όγκον.

Προαιρετικές πληροφορίες

Οι πληροφορίες που παρέχονται σε προαιρετική βάση πρέπει να τηρούν τις ακόλουθες απαιτήσεις:

• δεν παραπλανούν τον καταναλωτή

• είναι σαφείς και δεν προκαλούν σύγχυση

• βασίζονται, κατά περίπτωση, σε σχετικά επιστημονικά δεδομένα.

Εξάλλου, η παρουσίαση των προαιρετικών πληροφοριών δεν πρέπει να γίνεται εις βάρος του χώρου που διατίθεται για τις υποχρεωτικές πληροφορίες για τα τρόφιμα.

Η Επιτροπή πρέπει να εγκρίνει μέτρα για να διασφαλίσει ότι οι προαιρετικές πληροφορίες που χρησιμεύουν για να καταδείξουν α) την τυχαία παρουσία ουσιών που προκαλούν αλλεργίες ή δυσανεξίες, β) την καταλληλότητα του τροφίμου για χορτοφάγους ή ακραιφνείς χορτοφάγους γ) τις προσλαμβανόμενες ποσότητες αναφοράς για συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες κ.λπ., καλύπτουν τις παραπάνω αναφερθείσες απαιτήσεις.

Ημερομηνία εφαρμογής

Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται από τις 13 Δεκεμβρίου 2014, εκτός των διατάξεων σχετικά με την υποχρέωση να γίνεται διατροφική δήλωση, οι οποίες εφαρμόζονται από τις 13 Δεκεμβρίου 2016.

Η ημερομηνία εφαρμογής του παραρτήματος VI σχετικά με την ονομασία του τροφίμου και τις ειδικές ενδείξεις που την συνοδεύουν ορίζεται για την 1η Ιανουαρίου 2014.

Τα τρόφιμα που διατέθηκαν στην αγορά ή επισημάνθηκαν πριν από τις 13 Δεκεμβρίου 2014 και δεν συμμορφώνονται προς τις απαιτήσεις του κανονισμού δύνανται να διατίθενται στην εμπορία μέχρις εξαντλήσεως των αποθεμάτων τους.

Τα τρόφιμα που διατέθηκαν στην αγορά ή επισημάνθηκαν πριν από τις 13 Δεκεμβρίου 2016 και δεν συμμορφώνονται προς την απαίτηση που θεσπίζεται στο άρθρο 9 παράγραφος 1 στοιχείο ιβ) δύνανται να διατίθενται στην εμπορία μέχρις εξαντλήσεως των αποθεμάτων τους.

Τα τρόφιμα που διατέθηκαν στην αγορά ή επισημάνθηκαν πριν από την 1η Ιανουαρίου 2014 και δεν συμμορφώνονται προς τις απαιτήσεις που θεσπίζονται στο μέρος Β του παραρτήματος VI δύνανται να διατίθενται στην εμπορία μέχρις εξαντλήσεως των αποθεμάτων τους.

Μεταξύ της 13ης Δεκεμβρίου 2014 και της 13ης Δεκεμβρίου 2016, σε περίπτωση που η διατροφική δήλωση παρέχεται σε προαιρετική βάση, τηρεί τα άρθρα 30 έως 35.

Παρά την οδηγία 90/496/ΕΟΚ, το άρθρο 7 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1924/2006 και το άρθρο 7 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1925/2006, τα τρόφιμα που επισημαίνονται σύμφωνα με τα άρθρα 30 έως 35 του παρόντος κανονισμού μπορούν να διατίθενται στην αγορά πριν από τις 13 Δεκεμβρίου 2014.

Παρά τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1162/2009 της Επιτροπής, της 30ής Νοεμβρίου 2009, σχετικά με τη θέσπιση μεταβατικών μέτρων για την εφαρμογή των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 853/2004, (ΕΚ) αριθ. 854/2004 και (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, τα τρόφιμα που επισημαίνονται σύμφωνα με το μέρος Β του παραρτήματος VI του παρόντος κανονισμού μπορούν να διατίθενται στην αγορά πριν από την 1η Ιανουαρίου 2014.

Ο Κανονισμός έχει ήδη τροποποιηθεί από τους Κανονισμούς 1155/2013 και 78/2014. Επίσης, έχει εκδοθεί και η Εγκύκλιος του Γενικού Χημείου του Κράτους οικ. 30/003/1520/2011.